دین علی و معاویه قابل جمع نیست..

چندی پیش در جمع دوستانه ای صحبت از نسبت ما با تجدد به میان آمد. جالب بود که مذهبی ترین دوستان به دفاع از تجدد به مثابه دست آوردهای بشری می پرداختند.
تجدد ابزار نیست، دین است. دین انسانی. کسانی که کمی تاریخ تمدن و تاریخ فلسفه غرب خوانده اند، این صحبت را تأیید می کنند.
چندی قبل تر با همین دوستان صمیمی در کتاب «قرآن در اسلام» علامه طباطبایی (ره) خوانده بودیم: «دین به راه و رسم زندگی اطلاق می شود». به عبارت دیگر راه و رسم زندگی هرکس دین اوست.
بدون تعارف راه و رسم زندگی مدرن، تسلیم بودن نیست، اسلام نیست، نفسانی بودن است.