پدید آمدن دانش
هر دانشی ذهنی است (امر ادراک شده را نمی توان از ذهن ادراک کننده جدا کرد)، دیدگاهی که امروزه بسیاری از دانشمندان و تاریخنگاران و نیز نظریه پردازان نقد به آن باور دارند. آنچه دانش عینی نامیده می شود، صرفاً چیزی است که جامعه ای مفروض گمان میکند به طور عینی با واقعیت منطبق است. مثلاً زمانی علم در غرب این دانش «عینی» را پذیرفته بود که زمین مسطح است و خورشید به دور آن می چرخد. از آن زمان تا کنون، علم غربی نمونه های مختلف متعددی از دانش «عینی» مربوط به زمین و خورشید را پذیرفته است. تازه ترین تفکر علمی حاکی از آن است که آنچه ما دانشی عینی قلمدادش میکنیم، در واقع محصول پرسشهایمان و ابزاری است که ما برای یافتن پاسخ به کار میگیریم. به عبارت دیگر، «حقیقت» واقعیتی «عینی» نیست که در انتظار کشف شدن باشد، جمعی از افراد آن را «برمیسازند» تا نیازهای مشخصی را برآورده سازند که خود حاصل شرایط تاریخی و جامعهشناختی و روانشناختیِ مشخص هستند.*
* دیوید بلیچ (David Bleich)، به نقل از کتاب نظریه های نقد ادبی معاصر نوشته لُیس تایسون
