علم تا عمل (1)

یکی از سؤالاتی که مدت مدیدی است ذهنم را مشغول کرده، رابطه آگاهی و دانش با عمل و حلقه​های مفقوده میانی این دو حیطه است.
به طرزی بدیهی می​توان گفت که انسان لزوماً به آنچه آگاهی پیدا کرده عمل نمی​کند و الزاماً آگاهی با چیز یا چیزهایی -که هنوز دقیقاً مطمئن نیستم که چیست- باید همراه شود تا به عمل منجر شود.
ممکن است برخی جواب این سؤال را اظهر من الشمس تلقی کنند و ساده​اندیشانه بیان کنند که آنچه باید با آگاهی همراه شود اراده است. اما سؤال اینجاست که خود را بهتر به ما می​نمایاند؛ فرایند همراهی اراده با آگاهی چگونه است و به چه شکل رخ می​دهد؟ به عبارتی چرا ما همیشه اراده​یمان را با آگاهی​مان همراه نمی​کنیم؟
اگر بخواهیم مسئله را بازتر کنیم باید گفت؛ فارغ از اینکه برای عمل کردن و محقق کردن آگاهی​ها نیاز به ملزوماتِ مقدماتیِ همسو و همراه و هماهنگ با آگاهی وجود دارد، ما لزوماً آنچه را که می​آموزیم، عملی نمی​کنیم. به خصوص در زمینه اخلاق اجتماعی و مناسبات مربوط به آن و حتی مناسبات و اخلاق فردی. (ما در عین اینکه با اجتماع پیرامون خود در ارتباط هستیم، با خود و نفس خویش نیز رابطه برقرار می​کنیم، که توضیح این مسئله مجال دیگری را می​طلبد.)

به طور قاطع می​توان گفت که این اتفاق برای همه ما رخ داده است که نسبت به فواید انجام یا ترک کاری و مضرات ترک یا انجام همان کار وقوف کامل داریم. حتی می​توانیم ساعت ها درباره آن برای دیگران صحبت کنیم و در برگ​های فراوانی قلم​فرسایی کنیم، اما به هنگام عمل به دلایلی گوناگون، برخلاف آگاهی خود عمل می​کنیم. این مطلب را در سطح دیگری هم می​توان مطرح کرد؛ ما، بسیار، به گناه و ممنوع بودن اعمالی و وجوبِ انجامِ اعمالی دیگر آگاه هستیم، حتی دیگران را از آنها نهی و یا به انجام آنها تشویق می​کنیم، اما کُمِیتِ خودمان در میدان عمل، لنگ که نه، به طور کل فلج می​شود و هیچ حرکت نمی​کند!
و نه شاید، که قطعاً می​توان این سؤال را با زبانی متفاوت و در سطحی دیگر نیز بیان کرد؛ چگونه Moral به Ethic تبدیل می​شود؟ و رابطه این دو به چه صورت است و از چه منطقی تبعیت می​کنند؟

 

بعدن نوشت: به نظر می​رسد پاسخ دقیق و کامل به این سؤال، بسیاری از ابهام​ها و اشتباه​ها در زمینه تربیت و آموزش را برطرف می​کند و حتی می​تواند راه​نمای دقیقی برای تعامل با خود و دیگران و به خصوص زیردستان (از اعضای خانواده تا شاگردان یک کلاس و حتی تا افراد یک جامعه -در نسبت با حاکمیت-) باشد.

به مناسبت یکسالگی دولت بنفش!

انیمیشن El Vendedor de Humo را در اینجا ببینید.